ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਸਿੰਘ - ਆਰਸੀ 'ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੇਦ

                                        ( Art By: Cehke )
ਆਰਸੀ ‘ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੇਦ
ਸਾਹਿਤਕ ਨਾਮ: ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਸਿੰਘ
ਅਜੋਕਾ ਨਿਵਾਸ: ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ
ਆਰਸੀ ਨਾਲ਼ ਸੰਪਰਕ ਸਰੋਤ: ਫੇਸਬੁੱਕ
======

ਸੂਈਆਂ

ਨਜ਼ਮ         

ਵਕ਼ਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ

ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ..

ਵਕ਼ਤ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਟ ਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਾਂ...

ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਨੂੰ

ਭੁਲੇਖਿਆਂ ਚ ਪਾ

ਕਿੰਨੇ ਵਰ੍ਹੇ ਅਸੀਂ

ਵਕ਼ਤ ਰੋਕ ਰੋਕ ਮਿਲ਼ਦੇ ਰਹੇ.....

....ਕਦੀ ਮੈਂ ਲੰਮੀ ਪਈ

ਘੂਕ ਸੁੱਤੀ ਸੂਈ ਨੂੰ

ਪਿੱਠ ਭਾਰ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ

....ਕਦੀ ਤੂੰ ਗਲਵੱਕੜੀ ਪਾਈ ਬੈਠੀਆਂ

ਸੂਈਆਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ

ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੰਦੀ ..

ਕਦੀ ਆਪਾਂ ਭੱਜੀ ਜਾਂਦੀ ਸੂਈ ਨੂੰ

ਲੱਤ ਅੜਾ ਕੇ ਡੇਗ ਲੈਂਦੇ

ਤੇ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਸਰਾਪ ਵਾਂਗ

ਹੱਥ ਛੁਹਾ ਕੇ ਅਹਿੱਲ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ..

ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਵਰ੍ਹੇ

ਅਸੀਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਬਣੇ ਰਹੇ ..

ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ‘ਚ

ਵਕ਼ਤ ਦੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬਾਹਾਂ ‘ਚ ਲੈ

ਬਾਵਰੇ ਹੋ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਨੱਚਦੇ ਰਹੇ ..

ਫਿਰ ਅਚਾਨਕ

ਮੈਥੋਂ ਤੇਰਾ ਹੱਥ ਛੁੱਟ ਗਿਆ ..

ਘੁੰਗਰੂਆਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਕੁਝ

ਮੱਠਾ ਹੋਇਆ

ਤਾਲਮੇਲ ਟੁੱਟਿਆ

ਤੇ ਅਸੀਂ ਡਿੱਗ ਪਏ ..

ਡਿੱਗੇ ਹੋਇਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਂ ਕਦੀ ਬਾਂਹ ਨਈ ਦਿੰਦਾ ..

ਬਾਜ਼ੀਆਂ ਪਲਟ ਗਈਆਂ

ਵਕ਼ਤ ਨੇ

ਵਕ਼ਤ ਸਿਰ

ਵਕ਼ਤ ਸਾਂਭ ਲਿਆ

ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵਖ਼ਤ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ..

ਹੁਣ ਸੂਈਆਂ ਹੁਕ਼ਮਰਾਨ ਹੋ ਗਈਆਂ

ਤੇ ਅਸੀਂ ਗ਼ੁਲਾਮ ..

ਹੁਣ ਸੂਈਆਂ ਸਾਨੂੰ

ਘੂਕ ਸੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਚੀ ਨੀਂਦੇ ਉਠਾ ਕੇ

ਪਿੱਠ ਭਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ..

ਹੁਣ ਸੂਈਆਂ ਸਾਡੀ ਗਲਵੱਕੜੀ ਤੋੜ

ਰੋਂਦਿਆਂ ਕੁਰਲਾਉਂਦਿਆਂ ਦੀਆਂ

ਬਾਹਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ..

..ਤੇ ਹੁਣ ਸੂਈਆਂ

ਸਾਡੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ‘ਚ

ਰਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਫਸਾ ਕੇ ਡੇਗਦੀਆਂ ਨੇ

ਤੇ ਅਸੂਲਾਂ ਦੇ ਗੰਗਾਜਲ ਦਾ ਛਿੱਟਾ ਦੇ ਕੇ

ਸਾਨੂੰ ਅਹਿਲ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ..

ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਵਕ਼ਤ ਹੱਥੋਂ

ਹਾਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ..

ਵਕਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਈ

..ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ..

====

ਅਮੁੱਕ ਸਫ਼ਰ
ਨਜ਼ਮ

ਮੈਂ ਤਾਂ ਮਾਪਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ

ਇੱਕ ਸਿੱਧੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ..

ਸਿੱਧਾ ਜਿਹਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ

ਸਿਫ਼ਰ ਤੋਂ ਸਿਖ਼ਰ ਤੱਕ

ਆਦਿ ਤੋਂ ਅੰਤ

ਤੇ ਸਫ਼ਰ ਤੋਂ ਮੰਜਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ..

ਤੇ ਫੇਰ

ਪਾਸੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਦੇਖਦਾ ਸੀ

ਕਿ ਮੈਂ ਕਿੱਥੇ ਕੁ ਖਲੋਤਾ ਹਾਂ ..

ਕਿੰਨੇ ਕ਼ਦਮ ਬਾਕੀ ਨੇ ਅਜੇ

ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ..

ਪਰ ਇੱਕ ਦਿਨ

ਇੱਕ ਜੋਗੀ ਆਇਆ

ਨਾ ਕੁਝ ਬੋਲਿਆ

ਨਾ ਕੁਝ ਸੁਣਿਆ

ਮੇਰੇ ਹੱਥੋਂ ਪੈਮਾਨਾ ਖੋਹ ਕੇ

ਓਹਨੇ ਦੋਵਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ਼

ਮੋੜ ਕੇ ਗੋਲ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ..

ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ..

ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ

ਮੈਂ ਗੋਲ਼ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ

ਆਪਣੇ 'ਸਿਖ਼ਰ ਸਿਫ਼ਰ' ਲੱਭਦਾ ਰਿਹਾ ..

ਆਦਿ ਅੰਤ ਗੁਆਚ ਗਏ ,

ਮੰਜ਼ਿੰਲਾਂ ਗੁੰਮ ਗਈਆਂ ..

ਰਾਹ ਭਟਕ ਗਏ ...

ਪਰ ਅੱਖਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ

ਤੇ ਪਿੱਛੇ

ਰਹਿ ਗਿਆ ਤਾਂ ਬੱਸ ਸਫ਼ਰ ..

ਅਮੁੱਕ ਸਫ਼ਰ ...

ਜੋਗੀ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਬੋਲੇ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਰਥ

ਸਮਝਾ ਗਿਆ

=====

ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਨਜ਼ਮ

ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਭਾੜੇ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਟੱਟੂ ਵਰਗੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਏ

ਬੇਸਹਾਰਾ

ਲਾਚਾਰ

ਤੇ ਬੋਝਲ ...

ਲੱਦੀ ਜਾ ਰਹੇ ਆਂ

ਜਿਸਦੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ

ਗੁਜ਼ਰੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ

ਰੂੰ ਦੇ ਫੰਬਿਆਂ ਵਰਗੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਪਲ..

ਬੇਹੀਆਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ

ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ..

ਜਿਸਦੀਆਂ ਢਾਕਾਂ ‘ਤੇ

ਲਟਕਾ ਰੱਖੀਆਂ ਨੇ ਧੁੰਦਲ਼ੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ

ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਠੜੀਆਂ ..

ਗੱਲ ਕੀ ..

ਸਮੁੱਚਾ ਬੀਤਿਆ ਹੋਇਆ ਕੱਲ੍ਹ

ਇਹਦੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਚੁਬਾਰਾ ਪਾਈਂ ਬੈਠਾ ਏ ..

ਨਿੱਤ ਨਿੱਤ

ਹਾਲਾਤ ਦੇ

ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ

ਇਹ ਯਾਦਾਂ

ਗਿੱਲੀਆਂ ਹੋ ਹੋ

ਹੋਰ ਭਾਰੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ...

ਆਖ਼ਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ

ਨਾ ਸਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇਹ ਅਸਹਿਣਯੋਗ ਭਾਰ

ਹਾਰ ਹੰਭ ਕੇ ,

ਕੁੱਬਾ ਹੋ ਕੇ

ਦਰਿਆ ਵਿਚਾਲੇ ਹੀ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਏ

ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਮਕ ਪਸ਼ੂ ..

ਏਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ

ਕਿ 'ਹਾਲਾਤ ਤੁਹਾਡੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗਾੜ ਦੇਣ ',

ਸੁੱਟ ਦਿਓ

ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਰ ਸਭ ਸਿੱਲ੍ਹੀਆਂ ਯਾਦਾਂ

ਵਕ਼ਤ ਦੇ ਦਰਿਆ ‘ਚ

ਰੋਸ ਨਾ ਕਰਨਾ

ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦੇ ਉੱਸਰੇ ਚੁਬਾਰੇ ਦੇ

ਢਹਿ ਜਾਣ ਦਾ

ਕਿਉਂਕਿ

ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ

ਸ਼ਾਹੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਖੰਡਰ ਬਣਨਾ ਤਾਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਏ ...

ਮੁਕਤ ਕਰੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ

ਏਸ ਬੇਲੋੜੇ ਭਾਰ ਤੋਂ

ਤੇ ਦਿਓ

ਦੁਬਾਰਾ ਉੱਠਣ ਦਾ ਮੌਕਾ,

ਮੁੜ ਤਿਆਰ ਕਰੋ

ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਠੜੀਆਂ

ਇਹਦੇ ਲੱਕ ਦੁਆਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ..

ਲੈ ਜਾਓ ਏਸ ਪਾਰੋਂ ਓਸ ਪਾਰ ..

ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਮੰਝਧਾਰ

ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ

ਇਸ ਪਾਰ... ਤੁਹਾਡਾ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਕੱਲ੍ਹ ਸੀ ..

ਓਸ ਪਾਰ... ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਕੱਲ

ਪਿੱਛੇ ਮੁੜਨਾ ਕਿ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣਾ

ਫ਼ੈਸਲਾ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ‘ਚ .......ਨਹੀਂ ਪੈਰਾਂ ‘ਚ ਹੈ ..

ਕਿਉਂਕਿ ਪੈਰ ਹੀ

ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਦੇ ਨੇ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ,

ਹੱਥਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਹਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ...